Kerk wordt kleuterschool, speelplaats wordt speelpark

De Parkwijk in Turnhout werd in de jaren zestig gebouwd en had nood aan een renovatie. Door de jaren heen werd de bevolking meer divers, en nam de kerkgemeenschap een minder prominente plaats in tot er uiteindelijk geen diensten meer plaatsvonden. Ook het onderwijs veranderde sterk. Vandaag spreekt meer dan de helft van de kinderen in de basisschool thuis geen Nederlands. Meer dan 80% ontvangt een studietoelage. Daarom kiest de school bewust voor kleine klasgroepen, zodat leerlingen voldoende spreekkansen krijgen. Leerlingen krijgen meer begeleiding en werken vaker zelfstandig of in kleinere groepjes. Tegelijk kreeg de oude kleuterschool in het Stadspark een nieuwe bestemming als sporthal voor de Turnhoutse stedelijke scholen en verenigingen.

Van idee tot school in drie jaar tijd 

Kortom, verschillende ruimtevragen die samen een antwoord vinden in de herbestemming van het kerkgebouw naar de nieuwe kleuterschool, de Groeiboom. Van bij het begin was duidelijk dat dit een brede school moest worden met niet alleen ruimte voor onderwijs, maar ook voor buurtgerichte activiteiten. De school ligt niet toevallig in het sociale hart van de wijk, vlak naast verschillende winkels en horecazaken. Door de goede samenwerking tussen het bestuur, de stadsdiensten, de provincie en de school ging alles aan een razend tempo vooruit. In 2021 ging iedereen voor het eerst samen aan tafel zitten, en vanaf 1 september 2024 krijgen de kleuters les in hun nieuwe school. Een nieuwe lagere school, vlak naast de kleuterschool, staat ook al in de steigers. 

Nieuw elan voor pedagogisch project 

De verhuis van de kleuters naar een nieuw gebouw vormt meteen de aanleiding om het pedagogisch project een nieuw elan te geven. Dorine Stammen, directeur van SBS Turnhout, vertelt: ​“In Leer Lokaal zijn de doelen van de derde kleuterklas en het eerste leerjaar meer op elkaar afgestemd. Wij hebben er daarom voor gekozen om ook in onze lagere school een ruimte te voorzien voor de kleuters, vlak naast de klas van het eerste leerjaar. Zo wordt de overgang zachter.” 

De nieuwe Parkwijk wordt een autoluwe wijk met tuinstraten, degelijke fietspaden, groenzones die het regenwater zoveel mogelijk bijhouden en voldoende speelruimte. Deze filosofie komt tot uiting in de nieuwe kleuterschool. Zorgcoördinator Hanne Verswijvel verduidelijkt: ​“Onze school heeft geen poort, maar een open terrein met zoveel mogelijk vrijheid voor kleuters. Dit nodigt uit tot direct contact met de ouders. Kortom, een goede kleuterschool in een groene omgeving waar iedereen zich welkom voelt. Uit ervaring weet ik dat kleuters verstandig omgaan met deze vrijheid. We hebben nog nooit een kleuter verloren! (lacht) Een muur en een schoolpoort nodigen net uit om te gaan ontdekken wat er achter de muur zit. Kleuters zorgen ook voor elkaar. Als er een nieuw kind bijkomt in de groep, let iedereen op het nieuwkomertje als ze buiten spelen.” 

Leerplan als inspiratie voor speelpark 

De nieuwe kleuterschool De Groeiboom krijgt geen speelplaats, maar een speelpark dat tegelijk een bron van spelen en leren is. De school deed hiervoor haar huiswerk en nam het referentiekader onderwijskwaliteit en verschillende materialen van onder meer KOOGO en MOS onder de loep. Een centraal inzicht hierbij is dat een groene omgeving met voldoende ruimte goed is voor zowel het mentale als het fysieke welzijn. Kinderen bewegen meer en voelen zich beter in hun vel wanneer ze in een groene omgeving kunnen spelen. Daardoor ontstaat er minder pest- of ruziegedrag, terwijl dat bij betonnen speelplaatsen dikwijls ontstaat uit verveling. 

Ook de leerplandoelen zijn een inspiratie voor het speelpark. Dorine verduidelijkt: ​“Denk maar aan balanceren op een boomstammetje, kunnen rollen van een helling, zich kunnen verstoppen in het labyrint en terugkeren, spelen met hoogte en laagte … Het hele kleuterteam en de turnleerkracht werden betrokken bij het uittekenen van het plan. Ons speelpark wil kinderen echt volop kind laten zijn en hun fantasie prikkelen. Ze moeten creatief kunnen zijn en experimenteren in een veilige omgeving. Ze moeten zich bijvoorbeeld vuil kunnen maken en zelfs lichte schaafwonden kunnen oplopen aan onafgewerkt hout. Dit vergt ook een mentale omschakeling van ouders, want mooie kleren aandoen voor school is niet altijd het beste idee. Maar we geven niet toe aan die bezorgdheid, want de ontwikkeling van de kleuters primeert. Tegelijk is er voldoende plek in het speelpark om kinderen tot rust te laten komen.” 

Zoals het een brede school betaamt, is het speelpark uiteraard toegankelijk voor de buurt buiten de schooluren. Eind juni wordt de school officieel geopend samen met de ouders en buurtbewoners. De kleuters zaaien dan groenten in de kruidentuin. Zo kunnen ze in het nieuwe schooljaar al direct koken met verse groenten.