‘Alle leerlingen zijn welkom in onze academie’

De Gemeentelijke Academie van Lebbeke voor Muziek, Woord, Dans en Beeld is met zo’n 1000 leerlingen een uit de kluiten gewassen instituut. De voorbije jaren kwamen meer en meer leerlingen met zorgnoden naar de academie, zowel uit het gewoon onderwijs als uit het buitengewoon onderwijs. De academie stond voor de uitdaging om een antwoord te bieden op deze instroom. Daarnaast nam de culturele diversiteit toe. Het team bluste vooral brandjes maar dat wilde directeur Kristel Smet veranderen: ​“We krijgen de opdracht van de overheid om in te zetten op leerlingenbegeleiding. Ik vind dan ook dat je het goed moet doen of niet. Ik koos ervoor om hierin te investeren met een opdracht van zes uur voor zorgcoördinatie.” 

Zorg bieden zonder extra middelen 

Elke Couvreur, pedagogisch medewerker van OVSG, situeert de context: ​“Werk maken van een beleid voor leerlingenbegeleiding is voor academies niet evident. In het leerplichtonderwijs zijn er uren voor zorg, is er het leersteundecreet en wordt heel wat expertise opgebouwd. Voor het DKO zijn die middelen er niet of nauwelijks en toch moeten ook zij voldoen aan het kwaliteitskader waar leerlingenbegeleiding deel van uitmaakt. Nochtans gaat het om dezelfde kinderen: aangezien ze ondersteuning krijgen in het leerplichtonderwijs, willen we dat doortrekken naar de academie en hen op een gelijkgerichte manier begeleiden. Academies zijn vaak niet op de hoogte over de zorgnoden van een kind. Ouders laten dat niet altijd weten vanuit het goedbedoelde idee dat ze hun kind gewoon kind willen laten zijn en een keer niet met labels en attesten bezig zijn. Maar het academieteam voelt wél dat er iets aan de hand is, dus het is alleen maar een voordeel om daarop te kunnen inspelen. We merken dat de belangstelling voor leerlingenbegeleiding in het DKO, ondanks het gebrek aan middelen, sterk toeneemt. Hoeveel geïnvesteerd wordt in zorgcoördinatie, verschilt sterk: sommige zorgcoördinatoren kunnen er maar één uur aan besteden, en anderen, zoals Eline, zes uur. Daarom is het belangrijk dat het hele team mee is.” 

Voor Eline Accoe, leerkracht muziek en kersvers zorgcoördinator, was de zorgopdracht die ze vorig schooljaar kreeg volledig nieuw. ​“Ik ging op zoek naar kaders en informatie. Zo kwam ik terecht in het functietraject Leerlingenbegeleiding in het DKO. Elke maakte duidelijk dat leerlingenbegeleiding in het DKO inhoudelijk breed is en er voor alle leerlingen is, niet alleen voor een bepaalde groep. We vertrekken vanuit een brede basiszorg voor iedereen. Ook met het wettelijke kader en de verschillende stappen om een beleid voor leerlingenbegeleiding uit te werken, maakte ik kennis. Het was verrijkend om ervaringen uit te wisselen met de andere zorgcoördinatoren. Ik volgde het traject in november en januari. Nadien begeleidde Elke me om dit bij het academieteam in te bedden.” 

Leerlingen dragen zorg voor elkaar 

Elke Couvreur: ​“We hebben samen nagedacht over welke elementen Eline bij het hele team kon brengen tijdens een pedagogische studiedag in februari. Welke vragen moesten zeker gesteld worden om tot een visie te komen? Op het einde van het schooljaar had de academie een uitgewerkte en gedragen visietekst en een plan voor de zorgwerking.” 

Eline knikt: ​“De reacties van collega’s waren heel goed. Ik was verbaasd over de betrokkenheid en de openheid. Dat komt ook door onze directie.” Kristel vult aan: ​“Op het einde van het schooljaar waren zelfs de sceptische collega’s bijgedraaid. Ze zien in dat het écht nodig om hier aandacht aan te besteden.” 

Zoeken wat werkt 

De effecten zijn zichtbaar op alle niveaus: ouders, leerlingen en team. Kristel Smet: ​“Sinds een aantal jaar kunnen ouders op het inschrijvingsformulier iets melden over de gezondheid of leerstoornissen van hun kind. We merken dat ze dat nu vlotter doen. Ouders beseffen dat deze informatie relevant is en ze hebben er vertrouwen in dat we er aandacht aan besteden.” 

Eline Accoe: ​“Bij de leerlingen zie ik dagelijks resultaten. Ik denk aan een leerling die autistisch is en niet kan spreken en toch kan hij via een bepaalde aanpak met ritmes werken. Het is mooi om te zien dat leerlingen uit het gewoon en buitengewoon onderwijs vrienden worden en samen muziek maken. Ze dragen echt zorg voor elkaar. En wat ik nog belangrijker vind is dat we met alle collega’s in gesprek gaan over leerlingenbegeleiding en zorg. Op personeelsvergaderingen is dit een vast thema. We trekken echt aan hetzelfde zeel en dat komt iedereen ten goede.” 

Elke Couvreur sluit af: ​“Wat we nu merken is dat academieteams steeds meer met zorg aan de slag gaan. Brede basiszorg is een opdracht voor iedereen, niet alleen voor de zorgcoördinator. Dankzij onze sensibilisering komt ook in de educatieve masteropleidingen aandacht voor leerlingenbegeleiding en zorg. Zo raakt dit meer en meer ingebed in het DKO.”