Laat de arbeidskrachten van morgen niet in de steek

Eerst even de cijfers op een rijtje: het aantal leerlingen in de B-stroom steeg met 14 procent in de periode 2016-2021 terwijl het totale aantal leerlingen in het secundair onderwijs slechts met 8 procent steeg. Tegelijk is de populatie sterk veranderd: 47 procent heeft een moeder zonder diploma secundair onderwijs, 67 procent ontvangt een schooltoelage, 32 procent spreekt thuis geen Nederlands en maar liefst 41 procent heeft minstens één jaar schoolse achterstand.

De B-stroom heeft ook disproportioneel veel kwetsbare leerlingen. Denk aan leerstoornissen, armoede, leerlingen in de wachtrij voor psychologische begeleiding of zelfs slachtoffers van kindermishandeling. Kortom, een heleboel problemen die het onderwijs niet (alleen) kan oplossen.

Met deze bagage komen leerlingen op de leeftijd van twaalf jaar samen in de B-stroom, met als toelatingsvoorwaarde dat ze hun diploma basisonderwijs niet hebben gehaald. Velen hebben nooit het zesde leerjaar doorlopen, maar stromen na een of twee jaar dubbelen direct door uit het vierde of vijfde leerjaar. In de eerste graad B-stroom bestaan geen B- of C-attesten. Gevolg: als ze veertien of vijftien jaar zijn blijkt dat velen de basisgeletterdheid voor rekenen en taal niet behaald hebben.

Scholen worden voor een hartverscheurende keuze gesteld: dit tekort door de vingers zien of de leerling een C-attest geven terwijl hij of zij wel voldoende technische vaardigheden heeft om een goede bakker, metselaar of zorgkundige te worden. De gevolgen daarvan laten zich raden: frustraties, gedragsproblemen op school en het risico op schooluitval zonder diploma.

Een drama voor deze leerlingen, maar ook voor onze samenleving, die een chronisch tekort heeft aan goede arbeidskrachten. Laten we in overleg gaan en oplossingen uitwerken. Enkele ideeën…

Voor leerlingen in het buso zijn er extra middelen en omkadering; voor leerlingen in de B-stroom, ook een kwetsbare groep, is dat net zo goed nodig. Als een leerling zijn beroepscompetenties al verworven heeft, erken die dan en geef er een getuigschrift voor, zodat hij aan het werk kan. En introduceer flexibele leerwegen, waarbij een leerling bijvoorbeeld in het vierde jaar zit voor praktijkvakken maar in het derde voor Nederlands of wiskunde.

Als we niet willen dat deze leerlingen volledig uit de boot vallen, mogen we echt niet wachten tot de cijfers van schooluitval volledig uit de hand lopen. Dat kunnen we ons niet veroorloven. Want zoals Ruth Lasters zich afvroeg in haar gedicht: wanneer ligt de maatschappij volledig plat? Is dat wanneer de notarissen en de senators staken? Of als de loodgieters, de bakkers en de havenarbeiders niet opdagen?

Dit opiniestuk van Walentina Cools verscheen in De Morgen op donderdag 4 mei 2023.