Curriculumimplementatie in deeltijds kunstonderwijs

1. Start vanuit je artistiek-pedagogisch project

Als dat nodig is, ga je het artistiek-pedagogisch project actualiseren (borgen, bannen en bijsturen).
De academie verwoordt samen met het team kort, krachtig en duidelijk de visie aan de hand van haar kernwaarden.

• Waarvoor staan jullie?
• Wat vinden jullie samen belangrijk?
• Waarvoor staat de academie?
• Hoe zien jullie de academie in de toekomst?

• Het artistiek-pedagogisch project moet gedragen zijn door het hele team.
• Communiceer het artistiek-pedagogisch project aan ouders en leerlingen, ze willen weten wat de academie belangrijk vindt en wat de academie uniek maakt.
• Evalueer het artistiek-pedagogisch project regelmatig. Slagen jullie erin om te doen wat jullie belangrijk vinden?

2. Kies een leerplan

De academie kiest een leerplan dat aansluit bij haar eigenheid en visie.

3. Academie-eigen vertaling

Sta in team stil bij het artistiek-pedagogisch project van je academie. Welke kernwaarden en kernwoorden neem je mee om het leerplan te concretiseren? Vertrek vanuit de onderverdeling van het leerplan.

Elk leerplan gebruikt eigen benamingen.

• Voor OVSG-podiumkunsten zijn dit de kerncompetenties.
• Voor Het Speelveld zijn dit de leervelden.
• Voor Kunstig Competent zijn dit rollen bij de podiumkunsten en de ontwikkelingsgebieden bij de beeldende en audiovisuele kunsten.

Omschrijf in concrete leerdoelen of leerinhouden wat jullie op het einde van een graad minimaal van de leerlingen verwachten. Overleg voldoende om te komen tot een onderbouwde horizontale en verticale samenhang.

• Wat betekent elke onderverdeling van het leerplan voor ons team?
• Wat betekent elk leerplandoel uit het leerplan voor ons team? (Deze stap is niet noodzakelijk bij het leerplan OVSG-podiumkunsten.)
• Waar streven jullie samen naar? Wat verwachten jullie als team bij de leerplandoelen dat de leerlingen minimaal kennen en kunnen op het einde van de graad?
• Welke gezamenlijke afspraken maak je over het bereiken van de doelen?
  • Wat als de doelen eerder of trager bereikt worden dan op het einde van de graad?
  • Wanneer heeft een leerling extra begeleiding nodig om de doelen te bereiken?
  • Op welke manier stimuleren we excellerende leerlingen?

We geven graag enkele tips bij het opstellen van academie-eigen leerdoelen.

• Vertrek vanuit het leerplan en het artistiek-pedagogisch project om leerdoelen op te stellen.
• Formuleer de leerdoelen eenvoudig en concreet.
• Maak enkelvoudige leerdoelen – 1 werkwoord, geen ​‘en’-constructies.
  
• Gebruik actieve handelingswerkwoorden in de leerdoelen.
• Formuleer objectief evalueerbare leerdoelen. Gebruik geen bijvoeglijke naamwoorden.

4. Lesdoelen

Denk na over hoe je de leerlingen de doelen aanreikt. Hoe kunnen de leerlingen de doelen realiseren? Verfijn de leerdoelen en specificeer ze eventueel tot vakspecifieke lesdoelen.

Verwerk deze leer- of lesdoelen in een planningsdocument om ze evenwichtig te verdelen en in te plannen op korte en lange termijn. Je hoeft niet alle leerplandoelen in 1 jaar te bereiken. Je hebt er de volledige graad de tijd voor.

Sta je met meerdere leraren in eenzelfde graad bij dezelfde groep leerlingen? Dan is overleg belangrijk. Wie geeft welke leerinhouden? Hoe volg je de leerlingen op?

Enkele handige richtvragen

• Hoe ga je met de leerdoelen aan de slag in de klas of het atelier?
• Hoe breng je de leerdoelen in jouw lessen aan?
• Hoe plan je dit in? Wanneer werk je waaraan? Welke werkvormen zet je in?
• Hoe zorg je ervoor dat jouw leerlingen de leerdoelen nastreven en behalen?
• Heb je een leerling met een individueel aangepast curriculum of IAC in de klas? Welke leerdoelen op maat zijn geschikt voor deze leerling?
• Welke uitbreidingsdoelen zet je voor excellerende leerlingen in?
• Hoe evalueer je elk leerplandoel accuraat?
• Welke evaluatievorm kies je voor welk leerdoel? Wie betrek je bij de verschillende evaluaties?

5. Evaluatiebeleid

Het evaluatiebeleid verduidelijkt onder andere de manier waarop de academie evalueert, rapporteert en oriënteert. Het evaluatiebeleid moet door het hele team gedragen zijn en krijgt een plek in het academiereglement.

• Wat is zinvol om te communiceren? Wat neem je op in de rapportage?
• Hoe communiceer je het evaluatiebeleid?
• Hoe breng je de beginsituatie en de leervraag in kaart?
• Hoe ga je na of alle leerplandoelen geëvalueerd worden?
• Hoe volg je het leerproces op korte en lange termijn op? Wanneer evalueer je of een doel bereikt wordt?
• Hoe bewaak en stuur je de kwaliteit van het evaluatiebeleid bij?

Een goed evaluatiebeleid …

• is transparant en dus voor iedereen duidelijk zichtbaar en gekend.
• is valide en dus gebaseerd op het gekozen en goedgekeurde leerplan.
• is betrouwbaar en dus objectief en passend bij de didactische aanpak.
• bevat duidelijke criteria om de leerlingen op het einde van de graad te evalueren.
• duidt hoe de indeling en de klasorganisatie het leren bevordert.
• duidt hoe de academie het leren zichtbaar maakt.
• duidt hoe je het leerproces van de leerlingen ondersteunt.
• duidt een samenhang tussen de leerlingenevaluaties over de schooljaren heen.

Meer info? We werkten een handige checklist voor een goede evaluatiefiche uit.

6. Maak leren zichtbaar

Maak voor de leerlingen de leerplandoelen en leerdoelen zichtbaar. Zo weten ze wat er van hun verwacht wordt.

Verwerk de leerplandoelen bijvoorbeeld in de visieteksten van de verschillende studierichtingen en opties op de website, in het intakegesprek, in een folder, in de klasagenda, op affiches, in de klassen of ateliers, …

7. Bespreek leervorderingen

Regelmatig in dialoog gaan met elke leerling over het leerproces en de leervorderingen is belangrijk.
De academie moet minstens twee keer per schooljaar met iedere leerling zijn leervorderingen bespreken aan de hand van een schriftelijke of digitale neerslag.

• Wat is het effect van de evaluatie? Is de evaluatie zinvol?
• Sluiten onze evaluatiefiches aan bij ons evaluatiebeleid in de academie?
• Wanneer wordt de evaluatiefiche met de leerling besproken?

8. Kwaliteitszorg

Neem als team en als leraar vooral voldoende tijd om je aanpak uit te werken en te implementeren. Sta zeker ook stil bij de leereffecten. Reflecteer regelmatig over de dingen die je doet en ga daarbij na of de dingen waaraan je werkt het juiste effect hebben. Doe dit zowel met het team, de vakgroep en als individuele leraar. Dubbel gewonnen – zo kan je successen vieren en bijsturen waar het nodig is.

• Zijn we bezig met de juiste dingen?
• Doen we de juiste dingen goed?
• Hoe weten we dat? Welke effecten merken we bij de leerlingen? Vinden anderen dat ook?
• Wat doen we al? Wat doen we een beetje? Wat nog niet?
• Wat doen we met die wetenschap?