De kracht van de klacht herdacht
De Pano-reportage van woensdagavond maakte duidelijk hoe vaak buurtbewoners vandaag bezwaar indienen tegen bouwprojecten in hun straat. In de uitzending ging het vooral over private initiatieven zoals appartementen of nieuwe verkavelingen. Maar achter de schermen treft diezelfde realiteit ook publieke projecten en dan in het bijzonder: scholen.
Dat is geen marginaal verschijnsel. Bij de start van deze legislatuur bezoek ik onze lokale onderwijsschepenen. De afgelopen maanden sprak ik met meer dan tachtig van hen. Wat mij opvalt, is hoe vaak de bouw van een nieuwe school vandaag omschreven wordt als een proces vol hindernissen. Voor sommigen zelfs een ‘processie van Echternach’. Lokale besturen krijgen almaar meer bezwaren binnen over parkeerdruk, geluid of simpelweg het idee dat een school ‘niet in het karakter van de buurt past’.
Ze vertrekken vanuit een misvatting: dat een school overlast zou veroorzaken. Terwijl het net het omgekeerde is. Een school creëert geen problemen, maar kansen. Ze vormt het kloppend hart van de buurt, brengt mensen samen en biedt elk kind ongeacht afkomst of thuissituatie een plek om te groeien. Zeker in een samenleving die steeds individualistischer wordt, zijn scholen ankerpunten van verbondenheid en nabijheid.
En dat belang wordt alleen maar groter. Want scholen zijn vandaag allang geen gesloten instellingen meer die om 16 uur de poort op slot doen. Steeds meer schoolgebouwen worden multifunctioneel gebruikt: als sportzaal, muziekruimte, vergaderplek of voor cultuur. In stedelijke contexten, waar publieke ruimte schaars is, zijn scholen cruciale schakels in het sociaal weefsel van een wijk.
Toch botsen net deze projecten steeds vaker op verzet. En terwijl private ontwikkelaars soms oplossingen vinden via dadingen, kunnen scholen dat niet. Lokale besturen investeren met publieke middelen en dus met recht binnen een kader van transparantie en zorgvuldigheid. Maar dat maakt hen tegelijk kwetsbaarder voor langdurige procedures. De ‘kracht van de klacht’ is vandaag vaak sterker dan het algemeen belang. En dat moeten we durven benoemen.
Ik pleit dan ook voor een herziening van het bezwaarproces voor maatschappelijke voorzieningen zoals scholen en academies. Uiteraard blijft inspraak van bewoners cruciaal. Maar het evenwicht is zoek. Als we blijven aanvaarden dat élke school er pas komt na jaren van vertraging, dan blokkeren we de toekomst van kinderen.
Daarom roepen we beleidsmakers op: veranker de maatschappelijke waarde van scholen beter in de regelgeving. Onderwijs is geen private luxe, het is een publieke noodzaak. Het verdient bescherming, voorrang én ruimte.
Onze schoolbesturen investeren dus niet alleen in bakstenen, maar in de fundamenten van onze samenleving. Want waar scholen groeien, groeit de buurt mee.
Walentina Cools
Algemeen directeur OVSG