Beslissing klassenraad aanvechten, zinvol of niet?

Van de 52 secundaire OVSG-scholen vulden twintig onze bevraging over beroepsprocedures in. De bevraging peilde naar de ervaring van directies tijdens de afgelopen drie schooljaren. 

Stap 1: de directie 

Wanneer een ouder of meerderjarige leerling het niet eens is met de beslissing van de klassenraad, moet die een gesprek met de directie aanvragen vooraleer het mogelijk is naar de beroepscommissie te gaan. De leerling of ouder kan tijdens dit onderhoud nieuwe elementen aanhalen, zoals een overmachtssituatie (ziekte, overlijden van een familielid…). Op basis hiervan kan de directie de klassenraad al dan niet opnieuw samenroepen en de beslissing bijstellen. In beide gevallen moet de directeur dit communiceren. 

Uit onze bevraging blijkt dat een gesprek met de directie regelmatig voorkomt, en dat een klassenraad vaak wel oren heeft naar nieuwe argumenten. Een leerling die een B- of C-attest kreeg, krijgt dan doorgaans een nieuwe kans via een extra proef of herexamen. 

Stap 2: de beroepscommissie 

Als de directeur besluit om de klassenraad niet opnieuw samen te roepen of de klassenraad blijft bij haar besluit, dan kan de meerderjarige leerling of ouder via een gedateerd en ondertekend verzoekschrift beroep aantekenen bij het schoolbestuur. Een beroepscommissie wordt dan samengesteld met interne en externe leden (bv. medewerkers OVSG, directeurs van een andere school, …). OVSG kan het voorzitterschap van de beroepscommissie opnemen. Die bekijkt de klacht en kan de leerling eventueel bijkomende proeven of opdrachten opleggen. 

Het schoolreglement bepaalt de samenstelling van de beroepscommissie en hoe het beroep wordt ingesteld. De beroepscommissie stelt zich in plaats van oorspronkelijke uitspraak en kan deze bevestigen of een andere beslissing nemen. De school brengt de leerling ten laatste op 15 september van het volgende schooljaar schriftelijk op de hoogte van de beslissing van de beroepscommissie. In afwachting van een definitief oordeel van de beroepscommissie is de oorspronkelijke uitspraak opgeschort. 

Uit de bevraging blijkt dat 80% van onze scholen de afgelopen jaren minstens één beslissing bij de interne beroepscommissie moesten verdedigen. In de overgrote meerderheid van de gevallen blijft de beslissing van de klassenraad behouden. 

Stap 3: de Raad van State 

Als de ouder of meerderjarige leerling niet akkoord gaan met de beroepscommissie, dan kunnen ze naar de Raad van State gaan. De Raad van State bekijkt onder meer of de school de procedure correct gevolgd heeft, of de beslissing voldoende gemotiveerd is en of het redelijkheidsbeginsel al dan niet overschreden is. De Raad van State kan dan een vernietigings- of schorsingsarrest vellen. Deze stap wordt slechts zelden gezet. Gemiddeld gaat het om tien tot twintig gevallen per jaar voor alle secundaire scholen in Vlaanderen. De slaagkansen van een leerling liggen hier op ongeveer 50%. Dat blijkt ook uit de bevraging van OVSG, waar van de twee gekende gevallen er één leidde tot de herziening van het attest. 

Enkele mythes ontkracht 

Een leerkracht moet alles kunnen bewijzen

Het vermoeden van deskundigheid van de klassenraad is sinds 2023 verankerd in een Vlaams decreet. Concreet betekent dit dat de klassenraad of een leerkracht niet moet bewijzen dat de beslissing gegrond is, maar dat de ouder of leerling moet kunnen bewijzen dat er fouten zijn gemaakt en/​of de beslissing ongegrond is. Daarmee is een principe decretaal verankerd dat voordien ook al de facto werd gehanteerd in de rechtspraak door de Raad van State. Uiteraard blijft een goede motivatie van de beslissing van de klassenraad wel essentieel. 

Juridische procedures kosten scholen handenvol geld

Schoolbesturen kunnen via een online formulier in Mijn Onderwijs tot € 10.000 tussenkomst krijgen voor gerechtskosten, teruggaand tot september 2023, die ze hebben moeten maken omdat ouders procederen tegen definitieve beslissing van de beroepscommissie. Concreet kan het gaan om de advocatenkosten, de procedurekosten (zoals de griffie- en de rolrechten) en de rechtsplegingsvergoeding. 

En in het basisonderwijs? 

Hoewel de overgrote meerderheid van de beroepsprocedures zich voordoen in het secundair onderwijs, krijgen ook basisscholen er af en toe mee te maken. Het gaat dan over het overdoen van een leerjaar of over de uitreiking van het getuigschrift. 

An Jans, stafmedewerker juridische dienstverlening bij OVSG verduidelijkt: ​“De beslissing om een leerling een jaar te laten dubbelen, staat beschreven in het schoolreglement van onze scholen. Ouders verklaren zich in het begin van het schooljaar akkoord met dit reglement en kunnen dus geen beroep aantekenen. Soms probeert een ouder toch te protesteren via een aangetekend schrijven door een advocaat of een ingebrekestelling. Maar als de school voet bij stuk houdt, keren ouders hierbij van een kale reis terug. Beroep tegen het niet uitreiken van een attest basisonderwijs is wel mogelijk, maar komt gelukkig niet vaak voor. De school neemt zo’n beslissing dan ook niet lichtzinnig. Ze is het resultaat van jarenlange opvolging van de leerling en goed contact met de ouders. Vorig jaar kreeg OVSG vier vragen van basisscholen die met een beroepsprocedure werden geconfronteerd, waarvan er één alsnog besliste om het attest uit te reiken.” 

Meer weten? De beroepsprocedure bij het niet-toekennen van een getuigschrift staat beschreven in artikel 24 van het OVSG-model voor een schoolreglement. Je vindt dit terug op www​.ovsg​.be/​s​c​h​o​o​l​r​e​g​l​ement

Vragen? Jur.​bao@​ovsg.​be